ترس از آمپول یک موضوع نسبتا رایج است. علاوه بر بیشتر بچه‌ها، بسیاری از بزرگسالان هم با دیدن سوزن دچار اضطراب می‌شوند. اما گاهی اوقات، این واهمه به اندازه‌ای شدید است که دریافت خدمات پزشکی و واکسیناسیون را برای‌شان دشوار می‌کند. در این مطلب، قصد داریم درباره ترس کودک از آمپول صحبت کنیم. با «بامامانا» همراه باشید.
ترس کودک از آمپول چیست و چه تفاوتی با فوبیا دارد؟
خون دادن و همچنین، دریافت داروها و واکسن‌ها از طریق آمپول می‌تواند دردناک باشد. بسیاری از افراد و به‌ویژه بچه‌ها این درد را به‌خاطر می‌سپارند و بار دیگری که قرار است آمپول بزنند نگران تکرار آن وضعیت می‌شوند. بعضی‌ها هم حتی از تصور فرو رفتن سوزن در بدن‌شان وحشت می‌کنند. همه این‌ها تا اندازه‌ای طبیعی است.
ترس کودک از آمپول اگر هنوز به مرحله فوبیا نرسیده باشد قابل کنترل است. کافی است به‌عنوان والدین یا سرپرست‌اش با او صحبت کنید و در هنگام مراقبت‌های پزشکی در کنارش باشید. با گذشت زمان و بالا رفتن سن، هر فردی راهی برای رویارویی با ترس‌اش و کنترل آن پیدا می‌کند. اما گاهی اوقات این وحشت به اندازه‌ای شدید می‌شود که از دوران کودکی تا نوجوانی و بزرگسالی در وجود فرد باقی می‌ماند و موجب واکنش‌های بسیار شدیدی مانند غش و بیهوشی می‌شود. فوبیا می‌تواند روند دریافت خدمات درمانی و تزریق را به‌مراتب سخت‌تر و دردناک‌تر کند.
افرادی که دارای اختلالات ذهنی، عاطفی یا رفتاری مانند اختلالات اضطرابی هستند؛ افراد دارای ناتوانی‌های خاص و اشخاصی که در مدیریت حواس لمسی یا حرکتی مشکل دارند، ممکن است بیش از دیگران در معرض ابتلا به فوبیا قرار گیرند. مدیریت ترس در این قبیل افراد به‌مراتب دشوارتر از دیگران خواهد بود. ترس کودک از آمپول از نظر دیگران موضوعی عادی به‌نظر می‌رسد. اما اگر این احساس تا سنین نوجوانی و بزرگسالی ادامه پیدا کند، ممکن است با احساس شرم و ناتوانی در خود فرد همراه شود.
خوب است بدانید، در شرایط فوبیا بخشی از ذهن در حال فریب دادن منطق کلی فرد است. یادتان باشد برای فرد مبتلا، فوبیا یک عارضه کاملا واقعی است که به‌هیچ عنوان انتخابی نبوده و در جهت استفاده از ترس برای جلب توجه و محبت دیگران به‌کار نمی‌رود. افراد مبتلا به فوبیا حتی ممکن است وحشت عمیق‌شان را از دیگران پنهان کرده و برای شانه خالی کردن از دریافت مراقبت‌های بهداشتی مورد نیازشان به بهانه‌های گوناگونی متوسل می‌شوند.
دلایل ترس کودک از آمپول چیست؟
ترس کودک از آمپول معمولا به‌واسطه شرطی شدن ایجاد می‌شود. یعنی، وقتی نوزاد نخستین واکسن‌های‌اش را دریافت می‌کند احتمالا درد می‌کشد و این رنج ناشی از تزریق در ضمیر ناخوداگاه او ثبت می‌شود. پس از آن، هر بار که آمپول را می‌بیند دردش تداعی می‌شود و دست به هر کاری می‌زند تا دیگر آن را تجربه نکند. در موارد شدید، ممکن است این وحشت برای همه عمر با فرد باقی بماند. بعضی از بچه‌های خردسال از این می‌ترسند که سوزن برای همیشه در بدن‌شان باقی بماند. بنابراین، والدین وظیفه دارند روش‌های مدیریت ترس ناشی از آمپول را به فرزندشان یاد بدهد تا در طول زندگی بتواند اضطراب‌اش را کنترل کند.
نشانه‌های ترس کودک از آمپول چیست؟
کودک به‌محض دیدن آمپول:
• به‌شدت عرق می‌کند و عصبی می‌شود.
• ضربان قلب‌اش بالا می‌رود.
• ممکن است احساس ضعف کند و بی‌حال شود.
چگونه می‌توان ترس کودک از آمپول را مدیریت کرد؟
• فرزندتان را آگاه کنید
به اشتراک گذاشتن اطلاعات و آگاه کردن کودک یکی از بهترین روش‌های مقابله با ترس است. در این مورد به‌خصوص، خوب است برای فرزندتان توضیح دهید که اصلا چرا برخی داروها را با استفاده از آمپول وارد بدن می‌کنند. یا خوب است برای او دلایل گرفتن خون با استفاده از سوزن و سرنگ و مزایای آن را تشریح کنید.
• عوامل موثر در ایجاد ترس را پیدا کنید
بعضی از بچه‌ها بیش از آن‌که دردشان بیاید از دیدن سوزن می‌ترسند. حتی افراد بزرگسالی وجود دارند که با نگاه کردن به عکس سوزن هم احساس وحشت می‌کنند. بنابراین، بهتر است در هنگام آمپول زدن از فرزندتان بخواهید جای دیگری را نگاه کند.
از سوی دیگر، ممکن است فرزندتان نسبت به کلمه «آمپول» شرطی شده باشد و به‌محض شنیدن آن واکنش نشان دهد. این اتفاق، به‌ویژه در خانواده‌هایی رایج است که برای آرام کردن فرزندشان از روش‌های تهدیدی استفاده می‌کنند. اگر بچه از اسم آمپول هم واهمه دارد، می‌توانید اسامی دیگری را جایگزین آن کرده و از کلماتی مانند «واکسن» یا «تزریق» استفاده کنید. کودکانی هم هستند که بیشتر از خود محیط‌های درمانی مانند بیمارستان، درمانگاه و مطب می‌ترسند. برای کم کردن ترس این دسته از بچه‌ها در صورت امکان، خوب است تزریق را در یک مکان امن، ساکت، خلوت و شناخته‌شده مانند منزل یا اتومبیل شخصی‌تان انجام دهید.
• روند کار را برایش توضیح دهید
برای فرزندتان توضیح دهید که عمل آمپول زدن در کجا و توسط چه کسی انجام خواهد شد. در عین حال، خوب است برایش بگویید که ارائه‌دهنده خدمات درمانی ابتدا با استفاده از پنبه و الکل محل تزریق را ضد عفونی کرده و سپس، سوزن را به آرامی در بدن او فرو خواهد کرد. لازم است توضیحات‌تان مبتنی بر واقعیت باشد. بنابراین، به کودک بگویید احتمالا برای یک لحظه درد کمی را تجربه خواهد کرد که شبیه نیشگون گرفتن است. برنامه‌ریزی و تمرین روند آمپول زدن، دیدن ویدیو و خواندن کتاب‌هایی درباره این موضوع می‌تواند ترس فرزندتان را کاهش دهد و او را برای انجام این کار آماده کند.
• کودک را در وضعیت آرامش‌بخشی قرار دهید
بسیاری از کودکان به‌محض دراز کشیدن روی تخت تزریق وحشت می‌کنند. در نظر داشته باشید که محیط مراکز درمانی و مواجه شدن با افراد ناشناسی که با آمپول به‌سمت کودک می‌آیند چقدر می‌تواند برای او ترسناک باشد. بنابراین، خوب است با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی مشورت کنید و در صورت امکان در طول تزریق فرزندتان را به‌شیوه راحت و آرامش‌بخشی در آغوش خودتان نگهدارید. به این ترتیب، می‌توانید اضطراب او را کاهش دهید.
• درد کودک را مدیریت کنید
درد ناشی از آمپول زدن معمولا شدید نیست. با این حال، ذهن کودک همچنان روی این موضوع تمرکز کرده و ایجاد ترس می‌کند. خبر خوب این است که مدیریت درد هم از نظر روحی و از هم از نظر جسمی می‌تواند کمک‌تان کند تا همراه با فرزندتان این روند را با آرامش بیش‌تری سپری کنید. برای مثال، قبل از انجام کار می‌توانید از مراقبان بهداشت بخواهید که با استفاده از اسپری یا کرم‌های مخصوص محل تزریق را بی‌حس کنند.
از سوی دیگر، می‌توانید چند ثانیه پیش از آمپول زدن روی محل تزریق یخ بگذارید. این کار به کاهش درد ناشی از سوزن زدن کمک می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم در طول آمپول زدن با آواز خواندن، تمرین شمارش، قصه‌گویی، استفاده از یک ویدیوی سرگرم‌کننده یا نشان دادن یک اسباب‌بازی خوش آب و رنگ حواس کودک را پرت کنید. کودکان بزرگ‌تر هم با تمرین کنترل تنفس می‌توانند درد ناشی از سوزن زدن را کم‌تر کنند.
• سن و ویژگی‌های منحصر به‌فرد فرزندتان را در نظر بگیرید
هر کودکی از نظر جسمی و احساسی یک موجود منحصر به‌فرد است. بنابراین، استراتژی و راهکاری که برای بچه دیگری موفقیت‌آمیز بوده ممکن است برای فرزند شما کارساز نباشد. در این‌صورت، شاید ناچار باشید تاکتیک‌های مختلف را با هم ترکیب کنید. یادتان باشد، در هنگام انتخاب روش مناسب برای مدیریت درد و ترس لازم است سن، وضعیت جسمانی و دیگر شرایط کودک را در نظر بگیرید.
• با افراد متخصص مشورت کنید
اگر ترس کودک از آمپول خیلی شدید است و در صورتی‌که فکر می‌کنید فوبیا دارد، لازم است در زمینه مدیریت ترس او با مشاوران متخصص مشورت کنید. این افراد از طریق مشاوره، مواجهه درمانی و بسیاری روش‌های دیگر به کودک کمک می‌کنند وحشت‌اش را کنترل کند. خوب است بدانید، گاهی اوقات این ترس به اندازه‌ای زیاد است که موجب کابوس دیدن و دیگر علائم اضطرابی می‌شود. اگر این اضطراب را درمان نکنید می‌تواند در همه عمر با کودک باقی بماند و او را دچار اختلالات شناختی-رفتاری کند.
نقش والدین و نزدیکان در مدیریت ترس کودک از آمپول چیست؟
افراد مبتلا به فوبیا و به‌ویژه بچه‌هایی که دچار ترس هستند به حمایت زیادی نیاز دارند. حضور یک فرد مورد اعتماد که ترس کودک از آمپول را درک کند، آرام بماند و آرامش و اعتماد به‌نفس بچه را افزایش دهد یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که به کاهش وحشت و اضطراب کودک کمک می‌کند. لازم است برای بچه توضیح دهید و به او بفهمانید که ترسیدن خجالتی ندارد. در واقع، اصلا نیازی نیست والدین و نزدیکان کودک ترسش را از بین ببرند، بلکه لازم است آن را مدیریت کرده و به بچه کمک کنند تا وحشت‌اش را کنترل کند.
نقش ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی در مدیریت ترس کودک از آمپول چیست؟
قبل از هر کار دیگری، لازم است ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی آگاهی خود را در زمینه ترس کودک از آمپول افزایش دهند. این افراد می‌توانند بیماران و اعضای خانواده آن‌ها را متوجه کنند که ترس و فوبیا یک نگرانی شدید و واقعی است و به‌هیچ عنوان جنبه جلب توجه ندارد. پشتیبانی این افراد به‌شکل قابل توجهی در کاهش ترس و شرمساری ناشی از آن تاثیرگذار خواهد بود. همچنین، این افراد در هنگام تزریق و حتی پیش از آن با به‌کار بردن استراتژی‌های گوناگون می‌توانند به مدیریت و کاهش درد کمک کنند.
سخن آخر
در این مطلب، برایتان مفهوم ترس کودک از آمپول را تشریح کردیم و از دلایل، نشانه‌ها و راه‌های مدیریت آن گفتیم. نظر شما چیست؟ آیا فرزند شما هم از آمپول می‌ترسد؟ خودتان چطور؟ ترس و درد فرزندتان را چگونه مدیریت می‌کنید؟ ممنون می‌شویم، دیدگاه‌ها و تجربیات‌تان را در بخش «نظرات کاربران» با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
