در این مطلب، قصد داریم مراحل از شیر گرفتن کودک و کلیه موارد مربوط به آن را با شما به‌اشتراک بگذاریم. اگر شما هم فرزند دلبندی دارید که زمان از شیر گرفتنش نزدیک شده است، پیشنهاد می‌کنیم خواندن این مقاله را از دست ندهید.
از شیر گرفتن به معنای تغییر نوع غذای کودک است. این اصطلاح معمولا برای جایگزین کردن شیشه شیر، فنجان یا غذای نیمه جامد و جامد با پستان مادر استفاده می‌شود.
چه زمانی می‌توانم مراحل از شیر گرفتن کودک را شروع کنم؟
به توصیه سازمان بهداشت جهانی، مراحل از شیر گرفتن کودک باید از سن ۶ ماهگی آغاز شود و با معرفی انواع غذاهای نیمه جامد و جامد به‌صورت تدریجی تا یک‌سالگی ادامه پیدا کند. یعنی، همه نوزادان تا ۶ ماهگی باید فقط شیر مادرشان را بخورند و بعد از این مدت، کم‌کم می‌توانند خوردن غذاهای جامد را شروع کنند. با این حال، بعضی از مادرها فرزندشان را بلافاصله از شیر می‌گیرند تا سریع‌تر بتوانند به محیط کارشان برگردند. از سوی دیگر، مادرانی هم وجود دارند که روند شیر دادن به کودک را تا ۲ سالگی یا حتی بیشتر هم ادامه می‌‌دهند. گاهی اوقات این مادر است که انتخاب می‌کند چه زمانی فرزندش را از شیر بگیرد؛ اما در مواردی هم خود کودک این روند را هدایت می‌کند.
واقعیت این است که انتخاب زمان از شیر گرفتن نوزاد تا اندازه زیادی به مزاج هر بچه، نیازهای او و شرایط مادر بستگی دارد. هر بچه‌ای یک موجود منحصر به‌فرد است که به روش خودش مراحل از شیر گرفتن را تحمل می‌کند. یعنی، برخی از نوزادان به راحتی این تغییر را می‌پذیرند و از چشیدن طعم‌های مختلف و استفاده از بطری، قاشق یا فنجان لذت می‌برند. گروه دیگری از بچه‌ها هم وجود دارند که به‌هیچ عنوان نمی‌خواهند از پستان مادرشان فاصله بگیرند و با جدیت از شیشه شیر و قاشق و فنجان دوری می‌کنند. در نتیجه، از شیر گرفتن کودک می‌تواند یک انتقال آسان یا یک تجربه بسیار استرس‌زا باشد.
گاهی اوقات ممکن است در وهله اول همه چیز مناسب به‌نظر برسد و شما تصمیم بگیرید این روند را شروع کنید. با این حال، به‌تدریج متوجه می‌شوید کودک‌تان واقعا برای این کار آماده نیست. در چنین مواقعی، به‌سادگی می‌توانید نظرتان را تغییر دهید و شروع این دوره انتقالی را به زمان دیگری موکول کنید. یادتان باشد، از شیر گرفتن کودک لازم نیست به‌طور ناگهانی و یکباره انجام شود.
انواع روش‌های از شیر گرفتن کودک چیست؟
روش‌های مختلفی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان کودک را از شیر گرفت. طبیعتا، شما باید تکنیکی را انتخاب کنید که با روحیه و شرایط خودتان و فرزندتان هم‌خوانی بیش‌تری داشته باشد. این روش‌ها عبارتند از:
توقف دوره شیرخوارگی توسط خود نوزاد
گاهی اوقات خود کودک بنا به دلایل گوناگونی مانند سرماخوردگی شدید و گرفتگی بینی یا حتی به‌دلیل کم بودن شیر مادر تصمیم می‌گیرد شیر خوردن از پستان مادر را متوقف کند. این اتفاق معمولا از ۴ ماهگی بچه‌ها به بعد ممکن است روی بدهد. با این حال، نوزادان کوچک‌تر به‌ندرت پستان مادر را ترک می‌کنند. از شیر گرفتن واقعی معمولا به‌صورت تدریجی و در فاصله ۶ ماهگی تا یک سالگی کودک اتفاق می‌افتد.
از شیر گرفتن تدریجی
از شیر گرفتن تدریجی یک فرآیند بسیار آهسته است که طی هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد.
از شیر گرفتن جزئی
بسته به شرایط و به دلایل گوناگون، ممکن است کودک نتواند به‌طور انحصاری و در تمام مدت از شیر مادر تغذیه کند. حتی در این شرایط هم ممکن است مادر نخواهد کودکش را به‌طور کامل و ناگهانی از شیر خودش محروم کند. در چنین مواقعی، از شیر گرفتن جزئی یکی از بهترین راهکارهای موجود به حساب می‌آید. برای مثال، مادران شاغل شیرشان را می‌دوشند و در یخچال نگهداری می‌کنند. به این ترتیب در زمان حضور نداشتن مادر، کودک می‌تواند با استفاده از بطری شیر بخورد و با حضور مادر از پستانش تغذیه کند.
از شیر گرفتن ناگهانی
از شیر گرفتن ناگهانی به معنای پایان سریع دوره شیردهی است.
از شیر گرفتن موقت
از شیر گرفتن موقت به معنای توقف کوتاه‌مدت دوره شیردهی و شروع دوباره آن پس از مدتی است. برای مثال، اگر یک مادر مشکل سلامتی داشته یا نیاز به جراحی داشته باشد، ممکن است به‌طور موقت فرزندش را از شیر بگیرد.
مراحل از شیر گرفتن کودک چیست؟
استفاده از شیشه شیر
نخستین مرحله از شیر گرفتن کودک استفاده تدریجی از شیشه شیر است. زمانی که احساس آمادگی کردید، بهتر است این کار را به‌تدریج انجام دهید. برای این منظور، می‌توانید روزی یک‌بار با شیشه شیر فرزندتان را تغذیه کنید. با گذشت زمان، به‌آرامی می‌توانید دفعات استفاده از شیشه شیر را افزایش دهید. یادتان باشد، برای تغذیه کودک با شیشه شیر هم بهتر است از شیر خودتان استفاده کنید. یعنی، تا جای ممکن به‌جای مصرف شیر خشک خوب است شیر خودتان را بدوشید؛ در یخچال قرار دهید؛ و در زمان مناسب آن را به‌اندازه‌ای گرم کنید تا به دمای بدن‌تان نزدیک شود و سپس در اختیار فرزندتان قرار دهید.
کاهش دفعات شیردهی
کاهش دفعات شیردهی هم یکی از مهم‌ترین مراحل از شیر گرفتن کودک به حساب می‌آید. با استفاده از این روش، شما می‌توانید هر ۲ تا ۵ روز یک‌بار، مدت یکی از نوبت‌های شیردهی را کوتاه‌تر کنید؛ فاصله بین نوبت‌ها را افزایش دهید؛ و نهایتا یکی از دفعات را حذف کنید. بهتر است این روند را از نوبت شیردهی بعد از ظهر شروع کنید.
تشویق کودک به استفاده از فنجان
یک بچه ۶ ماهه معمولا می‌تواند از یک فنجان آب بنوشد. اگر کودک شما بیش از ۶ ماه سن دارد، می‌توانید شیرتان را در فنجان بریزید و به‌تدریج آن را جایگزین پستان‌تان کنید. به خاطر داشته باشید، فرزندتان تا قبل از یک سالگی نمی‌تواند شیر گاو را هضم کند. بنابراین، توصیه می‌شود در یک سال اول زندگی بچه‌ها از شیر مادر یا نهایتا شیر خشک استفاده کنید. این در حالی است که شیر کامل را می‌توان برای درست کردن غذاهایی مانند فرنی مورد استفاده قرار داد.
معرفی غلات
با رسیدن کودک به سن ۶ ماهگی، پزشک توصیه می‌کند کم‌کم او را با غذاهای نیمه جامد و جامد آشنا کنید. اضافه کردن این غذاها به رژیم غذایی کودک به‌طور طبیعی می‌تواند روند از شیر گرفتن او را ساده‌تر کند. در این مرحله، قبل از هر چیز باید خوراکی‌های بسیار نرم و نیمه جامدی مانند حریره بادام، فرنی و غلات غنی شده با آهن را به فرزندتان پیشنهاد دهید. به خاطر داشته باشید، غلاتی مانند برنج به‌واسطه برخورداری از قابلیت هضم آسان و کم‌ترین احتمال ایجاد واکنش‌های آلرژیک از مناسب‌ترین مواد غذایی برای بچه‌ها به حساب می‌آیند.
معرفی میوه‌ها
اگر کودک شما غلات را به‌خوبی تحمل می‌کند، به‌تدریج می‌توانید میوه‌ها و سبزیجات پخته‌شده و صاف‌شده را به او پیشنهاد کنید. یادتان باشد، غذاهای جدید را باید یکی‌یکی به برنامه غذایی کودک اضافه کنید؛ پس از معرفی هر خوراکی تازه‌ای، چند روز صبر کنید و هیچ غذای جدید دیگری را اضافه نکنید. هر بار که ارائه ماده غذایی تازه‌ای را شروع می‌کنید به دقت فرزندتان را تحت نظر بگیرید و مراقب واکنش‌های آلرژیک باشید.
معرفی غذاهای گوشتی و فینگر فود
در ۷ یا ۸ ماهگی، کودک شما می‌تواند بافت‌های جدید مانند گوشت، مرغ، غذای له شده و فینگر فود را امتحان کند. در کلیه این مراحل، شیر مادر همچنان می‌تواند در برنامه غذایی روزانه وجود داشته باشد. اما بهتر است کم‌کم همه وعده‌های شیر را از طریق فنجان یا بطری به فرزندتان پیشنهاد دهید.
چه خوراکی‌هایی می‌توانند برای کودک آلرژی‌زا باشند؟
بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند تا قبل از یک سالگی از ارائه خوراکی‌هایی مانند بادام‌زمینی، عسل، ماهی، تخم‌مرغ و میوه‌هایی مثل توت‌فرنگی، پرتقال و نارنگی به فرزندتان خودداری کنید. زیرا خوردن این مواد غذایی پیش از یک‌سالگی می‌تواند واکنش‌های حساسیتی شدیدی را ایجاد کند.
چگونه می‌توانم مراحل از شیر گرفتن کودکم را ساده‌تر کنم؟
- صبور باشید و تا جای ممکن، این کار را به‌صورت تدریجی انجام دهید.
- از همسرتان یا دیگر اعضا خانواده بخواهید با استفاده از بطری به فرزندتان شیر بدهند. به این ترتیب، کودک کم‌کم یاد می‌گیرد به سایرین هم اعتماد کرده و با آن‌ها هم رابطه عاطفی برقرار کند.
- از ۶ ماهگی به بعد به‌تدریج غذاهای نیمه جامد و جامد را به فرزندتان پیشنهاد دهید. به این ترتیب، کم‌کم می‌توانید حواسش را پرت کنید و او را از شیر بگیرید.
- در این دوران انتقال، یک وسیله راحت مانند یک پتو یا اسباب‌بازی نرم را در اختیار فرزندتان بگذارید تا بیشتر احساس آرامش کند.
- در طول روز، به‌اندازه کافی فرزندتان را در آغوش بگیرید و با او وقت بگذرانید تا احساس طردشدگی را تجربه نکند.
- به خاطر داشته باشید با بزرگ‌تر شدن کودک ممکن است فرآیند از شیر گرفتن دشوارتر شود. بنابراین، لازم است این کار را در مناسب‌ترین زمان ممکن انجام دهید و پشت گوش نیندازید.
تاثیر از شیر گرفتن کودک در رشد و توسعه مهارت‌های او چیست؟
از شیر گرفتن کودک یکی از مهم‌ترین نقاط عطف رشد کودک شماست. بچه‌ها با گذشت زمان به‌طور طبیعی برای استفاده از شیشه شیر یا قاشق تمایل پیدا کرده و سعی می‌کنند غذاها را با دست و دهان‌شان کشف کنند. بنابراین، لازم است فرزندتان را تشویق کنید که قاشق را در دست بگیرد یا غذاهای انگشتی را بردارد. با انجام این کار به پیشرفت مهارت‌های دستی و تقویت احساس استقلال او کمک خواهید کرد.
چه زمانی باید مراحل از شیر گرفتن کودک را متوقف کنم؟
در موارد زیر، لازم است مراحل از شیر گرفتن کودک را متوقف کرده و انجام این کار را به زمان دیگری موکول کنید:
۱. اگر سابقه خانوادگی آلرژی غذایی دارید قبل از هر کاری حتما با پزشک اطفال مشورت کنید.
۲. اگر کودک به‌شدت نا آرامی می‌کند بهتر است مدتی این کار را به تعویق بیندازید.
۳. اگر به دلیل شاغل بودن یا جابه‌جایی محل زندگی دوران پر استرسی را پشت سر می‌گذارید، خوب است مدتی صبر کنید.
۴. اگر فرزندتان بیمار است، لازم است مدتی منتظر بمانید تا حالش کاملا خوب شود.
یک نکته مهم درباره ادامه شیردهی
به خاطر داشته باشید، معرفی غذاهای جامد فقط یکی از مراحل از شیر گرفتن کودک است. یعنی، آغاز این مرحله به معنای پایان یافتن دوره شیردهی نیست. تغذیه با شیر مادر همراه با افزودن سایر غذاها حداقل برای یک سال باید ادامه پیدا کند. پس از این مدت هم تا زمانی که شما و فرزندتان تمایل داشته باشید می‌توانید این روند را ادامه دهید.
تاثیر پایان دوره شیردهی بر شرایط روحی مادر و کودک چیست؟
از شیر گرفتن کودک یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مراحلی است که می‌تواند فرزندتان یا حتی خود شما را به‌شدت دچار اضطراب یا افسردگی کند. البته، بسیاری از کودکان و مادران پس از پایان شیردهی احساس آرامش می‌کنند. بنابراین، اگر با اتمام این دوره احساس افسردگی و ناراحتی می‌کنید؛ یا اگر حس می‌کنید فرزندتان مضطرب شده است، خوب است با پزشک مشورت کرده و برای مقابله با این احساسات از او راهنمایی بخواهید.
سخن آخر
در این مطلب، تلاش کردیم کلیه نکات مهم را درباره مراحل از شیر گرفتن کودک با شما در میان بگذاریم. نظر شما چیست؟ آیا موفق شده‌اید فرزندتان را از شیر بگیرید؟ چه احساساتی را تجربه کرده‌اید؟ خوشحال می‌شویم تجربیات و دیدگاه‌های خود را در بخش «نظرات کاربران» با ما و سایر خوانندگان به‌اشتراک بگذارید.
